Prognozy dla szkoleń OZE, rekuperacji i instalacji elektrycznych w Polsce 2025: Odpowiedź na braki kadrowe

Wprowadzenie: Rosnące zapotrzebowanie na specjalistów w sektorze OZE i instalacjach

W 2025 roku sektor odnawialnych źródeł energii (OZE), w tym fotowoltaika, pompy ciepła, rekuperacja oraz instalacje elektryczne, przeżywa dynamiczny rozwój, napędzany unijnymi celami klimatycznymi, programami wsparcia (np. „Mój Prąd”, „Czyste Powietrze”) oraz rosnącymi kosztami tradycyjnych nośników energii. Według raportu Instytutu Energii Odnawialnej, w 2023 roku moc zainstalowana w fotowoltaice w Polsce osiągnęła 17 GW, a prognozy na 2025 rok wskazują na dalszy wzrost do ok. 20–22 GW. Jednocześnie transformacja energetyczna i modernizacja budynków zwiększają zapotrzebowanie na wykwalifikowanych instalatorów. Co więcej, jak wskazuje „Barometr Pracy Ofert” Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych, w sektorze zawodów fizycznych, w tym OZE i instalacjach elektrycznych, liczba wakatów rośnie szybciej niż w innych grupach zawodowych, co jest dodatkowo napędzane inwestycjami z KPO i repolonizacją gospodarki. Jednak braki kadrowe w tych sektorach pozostają jednym z głównych wyzwań. Jakie są prognozy dla szkoleń zawodowych w tych obszarach i jak mądrze wybrać odpowiedni ośrodek szkoleniowy?

1. Prognozy dla szkoleń w sektorze OZE: Fotowoltaika i pompy ciepła

Sektor OZE, szczególnie fotowoltaika i pompy ciepła, jest liderem transformacji energetycznej w Polsce. Wzrost liczby instalacji, wspierany dotacjami (np. do 50% kosztów inwestycji w ramach „Mój Prąd”), generuje ogromne zapotrzebowanie na certyfikowanych instalatorów. Prognozy na 2025 rok wskazują na następujące trendy w szkoleniach:

• Fotowoltaika: Kursy instalatorów systemów fotowoltaicznych (PV) pozostają jednymi z najpopularniejszych, z uwagi na dynamiczny rozwój rynku (przyrost mocy o 61% w 2022 roku). Szkolenia akredytowane przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT) obejmują zarówno teorię, jak i praktykę, przygotowując do egzaminów na certyfikaty OZE. W 2025 roku przewiduje się dalszy wzrost liczby kursów, szczególnie w formacie hybrydowym (online + praktyka stacjonarna), co zwiększa dostępność. Zapotrzebowanie na instalatorów PV jest dodatkowo wzmacniane inwestycjami z Krajowego Planu Odbudowy (KPO), które stymulują sektor budowlany i transformację energetyczną.

• Pompy ciepła: Sprzedaż pomp ciepła typu powietrze-woda w Polsce wzrosła w 2021 roku o 30% dzięki programowi „Czyste Powietrze”, ale w 2023 roku odnotowano spadek o 40% z powodu niższych cen gazu i pelletu. Prognozy na 2025 rok wskazują na odbicie, napędzane zaostrzeniem norm energetycznych (np. 65% udziału OZE w nowych budynkach w Niemczech) i rosnącą popularnością pomp ciepła w modernizowanych budynkach. Kursy instalatorów pomp ciepła, wymagające certyfikatów F-gazowych i UDT, będą kluczowe. Szkolenia obejmują praktyczny montaż hydrauliczny.

• Wyzwania: Brak wykwalifikowanych instalatorów jest wąskim gardłem rynku pomp ciepła. Rozwiązaniem mogą być standaryzacja montażu i większa liczba akredytowanych szkoleń, ale wymaga to inwestycji w infrastrukturę szkoleniową.

2. Prognozy dla szkoleń z montażu rekuperacji

Rekuperacja, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, zyskuje na znaczeniu w kontekście energooszczędnego budownictwa. W 2025 roku nowe budynki w Polsce muszą spełniać rygorystyczne normy efektywności energetycznej, co zwiększa popyt na systemy rekuperacji. Prognozy dla szkoleń w tym obszarze obejmują:

• Rosnąca liczba kursów: Szkolenia z projektowania, montażu i serwisu rekuperacji koncentrują się na praktycznych umiejętnościach, np. doborze urządzeń dla domów jednorodzinnych. W 2025 roku przewiduje się wzrost liczby kursów, szczególnie w regionach o wysokim poziomie budownictwa mieszkaniowego, jak Mazowsze czy Wielkopolska. Inwestycje z KPO dodatkowo napędzają popyt na specjalistów w budownictwie energooszczędnym, w tym rekuperacji.

• Integracja z OZE: Rekuperacja jest często łączona z instalacjami OZE, co wymaga od instalatorów wiedzy interdyscyplinarnej. Kursy coraz częściej obejmują moduły dotyczące współpracy rekuperacji z pompami ciepła czy fotowoltaiką.

• Deficyty kadrowe: Brak specjalistów od rekuperacji jest zauważalny, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach. Szkolenia mogą wypełnić tę lukę, ale ich dostępność poza dużymi miastami pozostaje ograniczona.

3. Prognozy dla szkoleń z instalacji elektrycznych: Odpowiedź na braki kadrowe

Instalacje elektryczne, szczególnie w kontekście OZE i inteligentnych budynków, są kluczowym elementem transformacji energetycznej. W 2025 roku obserwujemy następujące trendy:

• Deficyty kadrowe: „Barometr Zawodów 2025” wskazuje na znaczący niedobór elektryków i elektromonterów w całej Polsce, zwłaszcza w sektorze OZE i budownictwa. Zapotrzebowanie na specjalistów z uprawnieniami SEP (Stowarzyszenie Elektryków Polskich) rośnie w związku z instalacjami fotowoltaicznymi, pompami ciepła i inteligentnymi sieciami energetycznymi (smart grids). Według Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych, od 2020 roku zapotrzebowanie na pracowników fizycznych, w tym elektryków, rośnie szybciej niż w innych sektorach, podczas gdy zatrudnienie w usługach, szczególnie na poziomie początkowym, jest ograniczane przez sztuczną inteligencję.

• Wzrost liczby szkoleń SEP: Kursy na uprawnienia elektroenergetyczne (SEP E i D) są niezbędne dla instalatorów OZE i cieszą się ogromną popularnością. W 2025 roku przewiduje się dalszy rozwój szkoleń, szczególnie tych łączących uprawnienia SEP z certyfikatami OZE. Inwestycje z KPO, wspierające transformację energetyczną, dodatkowo zwiększają popyt na wykwalifikowanych elektryków.

• Technologie i innowacje: Szkolenia coraz częściej obejmują moduły dotyczące inteligentnych systemów zarządzania energią (np. HEMS w programie „Mój Prąd”) oraz magazynów energii, które zyskują na znaczeniu w fotowoltaice.

• Braki kadrowe jako wyzwanie: Niedobór elektryków może spowolnić rozwój OZE, jeśli nie zwiększy się liczby absolwentów szkół branżowych i kursów zawodowych. W 2025 roku rząd planuje dalsze subwencje na szkolnictwo zawodowe (ok. 1900 zł więcej na ucznia w zawodach deficytowych), co może częściowo złagodzić problem.

4. Weryfikacja szkoleń i wybór ośrodka: Jak uniknąć pułapek?

Wybór odpowiedniego ośrodka szkoleniowego jest kluczowy dla zdobycia wartościowych kwalifikacji. Rynek szkoleń OZE, rekuperacji i instalacji elektrycznych jest zróżnicowany, oferując szeroki wachlarz możliwości, ale nie wszystkie kursy spełniają wysokie standardy. Oto, na co zwrócić uwagę przy wyborze:

• Akredytacja i certyfikaty: Upewnij się, że ośrodek posiada akredytację Urzędu Dozoru Technicznego (UDT) dla szkoleń OZE lub jest wpisany do Rejestru Instytucji Szkoleniowych, co umożliwia uzyskanie dofinansowania z funduszy unijnych, takich jak Baza Usług Rozwojowych. Akredytowane kursy gwarantują, że uzyskane certyfikaty (np. UDT, SEP, F-gazy) są uznawane przez pracodawców i instytucje.

• Praktyka vs. teoria: Najlepsze szkolenia oferują znaczną część zajęć praktycznych, takich jak montaż paneli fotowoltaicznych na makietach dachowych, instalacja pomp ciepła w warunkach warsztatowych czy projektowanie systemów rekuperacji. Sprawdź, czy program obejmuje rzeczywiste ćwiczenia, a nie tylko wykłady teoretyczne, co jest szczególnie istotne w zawodach technicznych.

• Opinie i referencje: Weryfikuj opinie o ośrodku w niezależnych źródłach, takich jak Google Reviews, fora branżowe czy grupy na platformach społecznościowych. Szukaj informacji o jakości nauczania, organizacji kursów i wsparciu po szkoleniu. Unikaj ośrodków, które mają powtarzające się skargi na niską jakość lub brak praktyki.

• Dofinansowanie: Wiele ośrodków współpracuje z programami wsparcia, takimi jak Krajowy Fundusz Szkoleniowy (KFS) czy Baza Usług Rozwojowych, oferując dofinansowanie do 88,5% kosztów szkolenia. Sprawdź, czy wybrany ośrodek pomaga w formalnościach związanych z uzyskaniem takiego wsparcia, co jest szczególnie istotne dla osób indywidualnych i małych firm.

• Kadra trenerska: Upewnij się, że szkolenia prowadzą doświadczeni praktycy, np. aktywni instalatorzy lub inżynierowie z branży OZE i instalacji elektrycznych. Kadra z doświadczeniem w terenie lepiej przygotuje uczestników do realnych wyzwań zawodowych.

Podsumowanie

W 2025 roku szkolenia w sektorze OZE, rekuperacji i instalacji elektrycznych będą kluczowe dla zaspokojenia rosnących potrzeb rynku pracy. Fotowoltaika i pompy ciepła pozostają liderami, napędzanymi dotacjami i normami ekologicznymi, podczas gdy rekuperacja zyskuje na znaczeniu w budownictwie energooszczędnym. Braki kadrowe w zawodach elektrycznych, dodatkowo uwydatnione przez ograniczenie zatrudnienia w usługach przez sztuczną inteligencję, wymagają intensyfikacji szkoleń SEP i interdyscyplinarnych programów. Inwestycje z KPO i repolonizacja gospodarki jeszcze bardziej napędzają popyt na pracowników fizycznych. Wybór renomowanego ośrodka szkoleniowego, z akredytacją UDT i praktycznym podejściem, jest kluczowy dla sukcesu zawodowego. Strategiczne podejście do edukacji i promocji tych zawodów pozwoli wypełnić luki kadrowe i wesprzeć transformację energetyczną Polski.